Gri. smaragdos, volgens Kluge (Etym. Wtb.) uit het Semitisch, bij b-r-q 'glanzen, flikkeren', waarvan ook Oudindisch maräk(a)la afgeleid moet worden. Vulgairlatijn smaraldus leverde Oudfrans esmeralde op, Frans émeraude, Spaanse esmeralda (zie ook Esmeralda). De smaragd is een heldergroene edelsteen. Vgl. voor dergelijke namen ook Beryl en Pearl. De smaragd is de vierde edelsteen genoemd in Openbaring 21. Het is ook de naam van een martelaar, met Cyriacus, in Rome, vermoedelijk onder Diocletianus; kerkelijke feestdag (Cyriacus): 8 augustus.