Afleiding van Latijns urbs 'stad', de naam betekent dus 'van de stad (vooral Rome)', vandaar dat het ook wel de betekenis 'beschaafd, welgemanierd' had. (vergelijk villanus 'van het land', dat wel de betekenis kreeg van 'onbeschaafd', vergelijk Frans vilain en Middelnederlands dorper 'onbeschaafd'). Urbanus komt als naam al voor in het Nieuwe Testament: in Romeinen 16,9 is het een van degenen aan wie Paulus zijn groeten zendt. Heiligennaam: 1) Urbanus I, paus (222-230); kerkelijke feestdag: 25 mei. Reeds in de Middeleeuwen was in Nederland zijn naam een populaire heiligennaam, zodat hij in verschillende vormen voorkwam: Urbaen, Durbaern enzovoort. Vooral ook in wijnstreken wordt Urbanus vereerd, omdat hij patroon is van de wijn, wijngaardeniers en kuipers. Vandaar dat op 'Urbanstag' in veel wijnstreken in Duitsland processies door de wijnbergen gehouden worden; 2) Urbanus, zesde (?) bisschop van Langres in de 4e of 5e eeuw; kerkelijke feestdag: 2, 23 april. Oudste voorbeeld van Van der Schaar in het noorden: Orebaen, Medemblik 1311.