Verklaring
De betekenis van de naam is niet zeker, hij wordt gewoonlijk in verband gebracht met Latijnse cornu 'hoorn', dus 'de gehoornde'. Deze opvatting vinden we al bij Plutarchus, 'Quaestiones Romanae', cap. 4. Wetenschappelijk is dit echter niet zeker. Cornelius was reeds de naam van een Romeinse gens (geslacht, familie), waartoe onder meer Cornelius Scipio, Africanus maior (de overwinnaar van Hannibal in 201 voor Christus), behoorde. Een dochter van hem heette Cornelia. De naam kwam in de christelijke sfeer door Cornelius, genoemd in Handelingen 10. Als heilige kan vermeld worden paus Cornelius (251-253). Gewoonlijk wordt hij afgebeeld met een hoorn (cornu) in de hand. Op grond van zijn naam werd hij de beschermheilige van het rundvee ('hoorn'-vee). Kerkelijke feestdag: 16 september. Een oud voorbeeld is: Cornelius, Rheinland 1173 (Littger); in Vlaanderen komt de naam ook al in de 12e eeuw voor (Leys), in de 14e eeuw zijn er in Leuven al toenamen (evt. familienamen) van afgeleid. In het noorden komt de naam in de 15e eeuw pas sterker op, ook vrouwelijke vormen; in Friesland in de 16e eeuw. In de 16e en 17e eeuw ging hij van Nederland over naar Engeland, doordat mensen die hier vrijheid van geloof hadden gezocht, naar Engeland terugkeerden. In bepaalde streken was Cornelius schutspatroon tegen de kinderstuipen, de convulsies, waarschijnlijk door associatie van de naam met het vreemde woord. Op Amager in Denemarken, waar zich vroeger veel Hollanders vestigden, komt de naam nog voor in de vorm Crilles en in de familienaam Crillesen. Vaak was er verschil tussen 'boeren en burgers' in dorpen: Knelis, Krelis of Nelis tegenover Cor of Kees.