Tweestammige Germaanse naam met ongeveer de betekenis '(vrouw) van edele gestalte, aard'; uit Adel- 'adel' (zie adel-) en -heid met de oorspronkelijk betekenis 'soort geslacht, stand, persoon' (zie -heid). In Nederland al in de Middeleeuwen een veel voorkomende naam. Een van de oudste voorbeelden is Aleydis van Kleef, vrouw van Dirk, graaf van Holland (1199). Hoewel zuiver Germaans, heeft de naam zich vanuit Bourgondië verbreid. Door het tweede huwelijk van de heilige Adelheid (omstreeks 931-999), dochter van de Bourgondische koning Rudolf II, met Otto I van Duitsland, werd de naam vooral ook in Duitsland populair. Adelheid onderscheidde zich door wijsheid en vroomheid; kerkelijke feestdag: 16 december. In het zuiden, bijvoorbeeld Den Bosch, maar vooral in België, komt vernoeming voor naar Adelheid van Schaerbeek (bij Brussel). Zij werd daar geboren omstreeks 1215, was cisterciënzer van de Abdij O. L. Vr. ter Kameren (Brussel) en stierf in 1250. Bij de cisterciënzer is haar feestdag op 12 juni, in het bisdom Mechelen op 15 juni.